Prawo Konsumenta – reklamacja

Prawo Konsumenta – reklamacja

Umowa sprzedaży to najczęściej występująca w obrocie gospodarczym umowa. Każdego dnia wielu z nas staje się stroną tej umowy, robiąc chociażby zakupy w sklepie. W większości przypadków jest to sprzedaż konsumencka, czyli taka, w której jedną ze stron jest konsument – osoba fizyczna nabywająca rzecz, w tym przypadku ruchomą, w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (np. kupno w sklepie pralki do użytku domowego), a drugą stroną z kolei jest prowadzący przedsiębiorstwo, który dokonuje sprzedaży w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Tak zakupiony towar określany jest jako towar konsumpcyjny.

Każdemu konsumentowi może przytrafić się sytuacja, w której towar posiada jakieś wady, innymi słowy nie jest zgodny z przedmiotem umowy sprzedaży. Co możemy w tym przypadku zrobić i jakie mamy prawa? Odpowiedzi na te pytania dostarcza ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.

Po pierwsze, ustawa ta przewiduje sytuację niezgodności towaru z umową, przy czym liczy się tu chwila wydania towaru konsumentowi. Kiedy o takiej niezgodności możemy mówić? Należy wyróżnić trzy sytuacje

1. Właściwości towaru podlegały indywidualnemu uzgodnieniu przez strony. W tym przypadku, towar możemy reklamować jako niezgodny z umową, gdy nie odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi, nie posiada cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, albo nie nadaje się do celu określonego przez kupującego. W piśmiennictwie podkreśla się, że w przypadku, gdy został nam przedstawiony wzór albo próbka, zakupiony towar powinien być identyczny, a nie tylko w wysokim stopniu podobny. Jeśli chodzi o cel, dla którego dokonuje się zakupu, to kupujący powinien go określić najpóźniej w momencie zawierania umowy – nie jest on wiążący, gdy spotka się z zastrzeżeniami sprzedawcy.
2. Właściwości towaru nie były uzgadniane indywidualnie. W tym przypadku, towar możemy reklamować jako niezgodny z umową, gdy nie nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany, nie posiada właściwości, odpowiadającym cechom towaru tego rodzaju lub nie odpowiada uzasadnionym oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju. O jakie oczekiwania tutaj chodzi? W piśmiennictwie zwraca się uwagę, że są to m.in. składane publicznie zapewnienia dotyczące właściwości towaru – np. określone oznakowanie na produkcie (tu przykładem są terminy przydatności spożycia obecne na produktach żywnościowych, które zapewniają o pewnych właściwościach towaru w określonym terminie) lub nawet hasła użyte w reklamie, które dają pewnie wyobrażenie o cechach towaru. Takie zapewnienie mogą dawać również publicznie dostępne darmowe próbki lub wzory.
3. Sprzedaż nastąpiła z usługą montażu lub uruchomienia towaru albo czynności te wykonał kupujący (stosując się do instrukcji otrzymanej przy sprzedaży). W tym przypadku, gdy tylko zaistnieją jakieś nieprawidłowości w jego montażu i uruchomieniu, może to być podstawą do uznania i reklamowania towaru jako niezgodnego z umową.

Należy pamiętać przy tym, że jakakolwiek wiedza konsumenta w chwili zawarcia umowy o niezgodności towaru z umową (w znaczeniu wyżej przedstawionym) wyłącza odpowiedzialność sprzedawcy i uniemożliwia nam skuteczną reklamację.

Czy stwierdziwszy niezgodność zawsze możemy reklamować towar? Odpowiedź brzmi nie. Ustawa przewiduje bowiem 2-letni termin, liczony od wydania towaru, na stwierdzenie niezgodności. Oczywiście udowodnienie, że niezgodność zaistniała już w chwili wydania towaru nie jest łatwe i przeprowadzenie dowodu leży po stronie tego, kto wywodzi z tego skutki prawne – w tym przypadku jest to konsument (kupujący). Ustawa przychodzi jednak z pomocą i ustanawia korzystne dla konsumenta domniemanie, iż niezgodność istniała w chwili wydania towaru, jeśli niezgodność została stwierdzona przed upływem 6 miesięcy od wydania towaru.

Kupując rzecz używaną nie tracimy uprawnień wynikających z ustawy, jednak termin wymagany do stwierdzenia niezgodności może być inny niż 2 lata (nie krócej jednak niż 1 rok). Pamiętajmy również o tym, że po wymianie towaru na nowy, 2-letni termin biegnie na nowo.

Następnie powinniśmy zawiadomić sprzedawcę o niezgodności – mamy na to dość krótki czas – tylko 2 miesiące od jej stwierdzenia. Warto jednak zwrócić uwagę na produkty żywnościowe – dla nich są przewidziane krótsze terminy. Dla zrealizowania tego obowiązku wystarczy, że wyślemy do sprzedawcy zawiadomienie listem, bowiem ustawa nie przewiduje żadnej sformalizowanej postaci dla notyfikacji o niezgodności.

Stwierdziwszy niezgodność i zawiadomiwszy o niej sprzedawcę, pora na kolejny krok – czyli wybranie sposobu przywrócenia towaru do stanu zgodności z zawartą umową sprzedaży. Możemy żądać albo naprawy towaru albo wymiany towaru na nowy. Pamiętajmy przy tym, że sprzedawca ma 14-dniowy termin na ustosunkowanie się do naszego żądania. Jeśli w tym terminie nie dostaniemy odpowiedzi, oznacza to, że sprzedawca uznał nasze żądanie za uzasadnione.

W kilku przypadkach jednak możemy nie tyle żądać naprawy lub wymiany towaru na nowy, ile obniżenia ceny lub nawet odstąpić od zawartej umowy (to oznacza, że sprzedawca powinien nam zwrócić cenę kupna). Jest to możliwe, gdy:

• sprzedawca w odpowiednim czasie nie wywiązał się z obowiązku naprawy albo wymiany. Pamiętajmy jednak, że odpowiedni czas powinien uwzględniać rodzaj towaru, a także cel, w jakim towar ten został nabyty.
• naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności. Jest to przypadek np. kolejnej z rzędu naprawy.
• z innych przyczyn, określonych w ustawie, nie można żądać naprawy albo wymiany towaru na nowy. Są to takie przypadki jak np. nadmierne koszty doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową.