Split payment – podzielona płatność w VAT

Podzielona płatność w VAT

W dniu 1 lipca 2018 roku wejdzie w życie ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Ustawa powyższa znowelizuje art. 108a–108d (rozdz. 1a) ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej u.p.t.u.) wprowadzając tzw. mechanizm podzielonej płatności (split payment).

Mechanizm podzielonej płatności sprowadza się do tego, że płatność za nabytą usługę bądź towar dokonywana na rzecz sprzedawcy odbywa się nie jak do tej pory w jednej kwocie brutto na jeden rachunek, lecz dzieli się na dwie kwoty, które trafiają na dwa oddzielnie rachunki sprzedawcy:

-        kwota netto – na dowolny rachunek, który zostanie wskazany przez sprzedawcę,

-        kwota podatku – na rachunek dedykowany do rozliczenia podatku (tzw. rachunek VAT), z ograniczonym dostępem do zgromadzonych na     nim środków.

Mechanizm podzielonej płatności dotyczy jedynie rozliczeń między podatnikami VAT. Nie będzie więc odnosił się do płatności za usługę bądź dostawę towarów dokonaną przez podatnika VAT na rzecz osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej (także w sytuacji odwrotnej, tj. płatności za usługę bądź dostawę dokonaną przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej na rzecz podatnika VAT).

Co istotne, nabywca nie będzie zobowiązany do wykonania dwóch odrębnych przelewów. Przepis art. 108a ust. 3 u.p.t.u. wskazuje, że zapłata należności odbywać się będzie poprzez jeden komunikat przelewu, w którego treści nabywca będzie wskazywać m.in. kwotę brutto należności oraz kwotę VAT, które wynikają z faktury. Skutkiem zlecenia takiego przelewu będzie uznanie dwóch rachunków sprzedawcy, tj. rachunku VAT (gdzie trafi część odpowiadająca podatkowi wskazanemu w fakturze) oraz innego rachunku bankowego sprzedawcy (tam trafi kwota netto).

Ważne jest także to, że mechanizm podzielonej płatności VAT może być stosowany wyłącznie w sytuacji rozliczeń realizowanych poprzez przelewy, niezależnie od wysokości należności.

Wady:

Ograniczenie dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku VAT. System zakłada, iż podatnik będzie wykorzystywał zebrane tam środki do zapłaty swojego zobowiązania podatkowego z tytułu VAT. W sytuacji gdy zobowiązanie podatkowe będzie niższe od sumy zgromadzonej na rachunku VAT, podatnik będzie miał możliwość wystąpienia do naczelnika urzędu skarbowego o zwrotu całości bądź części tej sumy na zwykły rachunek bankowy. Organ podatkowy ma na wydanie postanowienia o wyrażeniu zgody na taki zwrot aż 60 dni, a w okolicznościach, o których mówi art. 108b ust. 5 u.p.t.u. będzie mógł odmówić wyrażenia takiej zgody w drodze decyzji. Od tej decyzji będą przysługiwać środki odwoławcze na zasadach, które wynikają z ogólnych przepisów procedury podatkowej.

Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności będzie skutkować brakiem możliwości realizacji tzw. „paczek” przelewów, ponieważ Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że jeden przelew wykonany w formule podzielonej płatności, może dotyczyć tylko jednej faktury – tak, aby organ skarbowy mógł odnieść płatność do konkretnej faktury. Powyższe może więc spowodować wzrost kosztów obsługi płatności.

Korzyści:

Mechanizm podzielonej płatności nie jest na dzień dzisiejszy obligatoryjny, ustawodawca przewidział jednak rozwiązania, które mają przekonać podatników do korzystania z niego:

 1.      Odstąpienie od nakładania dodatkowego zobowiązania podatkowego

Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2017 r. przepisami art. 112b–112c u.p.t.u. w sytuacji gdy zidentyfikowano nieprawidłowości w rozliczeniach VAT, organ podatkowy ma prawo nałożyć na podatnika dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 20%, 30% bądź 100% wysokości zaniżenia podatkowego (lub też  kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe). Powyżej wskazane zobowiązanie podatkowe nie będzie nakładane na podatnika, który korzystał z mechanizmu podzielonej płatności. Mówi o tym art. 108c ust. 1 u.p.t.u. w nowym brzmieniu, który wskazuje, że art. 112b ust. 1 pkt 1, art. 112b ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c u.p.t.u. nie znajduje zastosowania do wysokości kwoty podatku, która wynika z faktury zapłaconej przy pomocy mechanizmu podzielonej płatności.

 2.      Brak stosowania podwyższonych (do 150% standardowej stawki) odsetek od zaległości podatkowych w VAT.

W przypadku powstania zaległości podatkowej związanej z podatkiem VAT, po spełnieniu jeszcze kilku innych warunków, wysokość odsetek od zaległości podatkowych może być określona przy pomocy stawki podwyższonej do 150% stawki podstawowej. Wskazuje na to art. 56b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: o.p.). Zgodnie z art. 108c ust. 2 u.p.t.u. podwyższona stawka nie będzie jednak miała zastosowania w stosunku do zaległości, która powstała na skutek złożenia deklaracji podatkowej, w której podatnik wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% bierze się z faktur z wykazanym podatkiem naliczonym z tytułu nabycia towarów i usług, które zostały zapłacone przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności.

3.      Odstąpienie od zasady solidarnej odpowiedzialności z art. 105a u.p.t.u.

W sytuacji nabycia towarów , które określa załącznik nr 13 do u.p.t.u. nabywca tych towarów według art. 105a u.p.t.u. ponosi solidarną odpowiedzialność wraz z dostawcą za potencjalną zaległość podatkową w zakresie VAT. Jest to wyjątek od zasady odpowiedzialności podatnika (sprzedawcy) za prawidłowe rozliczenie VAT i uiszczenie zobowiązania podatkowego w odpowiedniej wysokości. W przypadku podatników, którzy stosują mechanizm split payment odpowiedzialność solidarna nie będzie stosowana.

4.      Przyśpieszony zwrot nadwyżki naliczonego VAT

Zgodnie z art. 87 ust. 2 u.p.t.u. zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym następuje w terminie 60-dniowym i może zostać wydłużony w pewnych sytuacjach. Przepis art. 87 ust. 6a u.p.t.u. w nowym brzmieniu wskazuje jednak, iż organ podatkowy będzie miał obowiązek zwrotu rzeczonej nadwyżki w terminie 25 dni, w sytuacji gdy podatnik złoży wniosek o przekazanie jej na rachunek VAT dedykowany dla mechanizmu split payment.

Pragniemy podkreślić, iż w przyszłości mechanizm podzielonej płatności w VAT stanie sie obowiązkowy (najprawdopodobniej z dniem 1 stycznia 2019 roku). W pierwszej kolejności mechanizm będzie obowiązkowy w branżach, w których stosowane jest tzw. odwrotne obciążenie.