W majowym artykule o nieuczciwych kontrahentach wspominaliśmy już o zastawie rejestrowym i po krótce go scharakteryzowaliśmy. Czas, aby bliżej zapoznać się z tą instytucją, która jest jedną z najpowszechniejszych form zabezpieczania roszczeń, szczególnie drobnych kredytów czy pożyczek.
Najistotniejszą różnicą między zastawem a zastawem rejestrowym jest to, że przedmiot zastawu pozostaje w rękach dłużnika, który może z niej swobodnie korzystać i nią rozporządzać, może ją zatem sprzedać, a prawa wierzyciela przechodzą na kolejnego właściciela.
Aby zastaw rejestrowy był skuteczny, należy :
- sporządzić umowę zastawniczą na piśmie;
- dokonać wpisu do rejestru zastawów.
Umowa o ustanowienie zastawu zawierana jest między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu – zastawcą a wierzycielem – zastawnikiem. Stronami mogą być zarówno: osoby fizyczne, prawne jak i jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, ale posiadające osobowość prawną. Przedmiotem mogą być zarówno rzeczy ruchome, jak i zbywalne prawa majątkowe.
Nie mogą być przedmiotem zastawu rejestrowego :
- prawa mogące być przedmiotem hipoteki (np. nieruchomości);
- wierzytelności, na których ustanowiono hipotekę;
- statki morskie, statki w budowie, które mogą być przedmiotem hipoteki.
Wymagane jest, aby umowa sporządzona była w formie pisemnej pod rygorem nieważności. A ponadto umowa zastawnicza powinna określać co najmniej:
- datę zawarcia umowy;
- imię i nazwisko (nazwę) oraz miejsce zamieszkania (siedzibę) i adres zastawnika, zastawcy oraz dłużnika, jeżeli nie jest on zastawcą;
- przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom;
- wierzytelność zabezpieczoną zastawem – przez oznaczenie stosunku prawnego, z którego ta wierzytelność wynika lub może wynikać, oraz najwyższej sumy zabezpieczenia.
Ważne! Zgodnie z art. 6a najwyższa suma zabezpieczenia (kwota kaucyjna) stanowi górną granice odpowiedzialności rzeczowej zastawcy z przedmiotu zastawu rejestrowego (zastaw maksymalny), a zatem warto w niej już zawrzeć odsetki za opóźnienie, ewentualne koszty egzekucyjne i pozaegzekucyjne.
Wpisu do rejestru dokonuje się na wniosek którejkolwiek ze stron umowy zastawu we właściwym sądzie rejonowym. Za złożenie wniosku pobierana jest opłata sądowa w wysokości 200 zł.
Sposoby zaspokajania zastawnika – wierzyciela
Strony mogą swobodnie określić w umowie sposób zaspokojenia zastawnika, jeśli tego nie zrobią ustawa przewiduje sądowe postępowanie egzekucyjne.
W umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego strony mogą przewidzieć dodatkowe sposoby zaspokojenia wierzyciela tj.:
- przejęcie na własność przedmiotu zastawu przez zastawnika. Jest możliwe jedynie wówczas, gdy przedmiotem zastawu są:
- instrumenty finansowe zapisane na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
- rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym (maszyny budowlane, samochody, komputery itp.)
- rzeczy, wierzytelności czy prawa, których wartość została wyraźnie określona w treści umowy.
Warto pamiętać, że w przypadku, gdy wartość zastawionego przedmiotu przewyższa wartość samego zastawu, wierzyciel zobowiązanych jest zwrócić nadwyżkę.
- sprzedaż w drodze przetargu publicznego. Przetarg jest wówczas przeprowadzany przez notariusza lub komornika na wniosek zastawnika. Powinien odbyć się w przeciągu 14 dni od złożenia wniosku o dokonanie sprzedaży. Zastawnik powinien poinformować zastawcę na piśmie o zamierzonym działaniu.
- zaspokojenie z dochodów przedsiębiorstwa w skład, którego wchodzi przedmiot zastawu. W takiej sytuacji, przedsiębiorstwo może być przejęte w zarząd lub zostać wydzierżawione, a zastawnik zaspokajany jest z czynszu dzierżawnego.
Ważne! Bezpośrednio przed podjęciem czynności mających na celu zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego w sposób wskazany w pkt. 1 i 2 zastawnik (wierzyciel) powinien na piśmie zawiadomić zastawcę o zamierzonym podjęciu działań zmierzających do zaspokojenia jego roszczeń wynikających z zastawu rejestrowego. Zastawca może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia zaspokoić zastawnika bądź wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie, że wierzytelność nie istnieje albo nie jest wymagalna w całości lub w części.
Podsumowując, dla dokonania skutecznego zabezpieczenia naszych wierzytelności istotnym jest prawidłowe sporządzenie umowy o ustanowienie zastawu oraz dokonanie wpisu do rejestru zastawów.
W przypadku zainteresowania tym sposobem zabezpieczenia roszczeń zapraszamy do współpracy z Kancelarią.
Polski
English